Sağlık ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikası (SES) ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) Şubat 2023 Sarsıntıları 18. Ay Raporunu 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin 25. yıldönümünde Hatay TTB-KESK Sarsıntı Uyum Merkezi’nde düzenlenen basın toplantısı ile açıkladı.
Basın toplantısında birinci kelamı TTB Merkez Konseyi Başkanı Alpay Azap aldı. Doğal afetlerin insan eliyle, bilhassa de sorumluluklarının gereğini yerine getirmeyen yöneticiler eliyle felakete dönüştüğünü söyleyen Azap, 17 Ağustos sarsıntısının akabinde yayımlanan raporlardaki problemlerin 25 yıl sonra katlanarak yaşandığına dikkat çekti. Azap, şöyle konuştu: “Sağlıkta Dönüşüm Programı ile sıhhat hizmetlerinin özelleştirilmesi sonucu; birinci basamak sıhhat hizmeti kamu binalarında yürütülmez oldu, doktorların ve sıhhat işçilerinin problemleri arttı, halkın sıhhat hakkına erişimi kısıtlandı. Biz kamu otoritesinde bu yıkımı toparlayabilecek bir irade göremiyoruz. Buna rağmen TTB ve sıhhat emek-meslek örgütleri olarak; problemleri takip etmeye, tahlil tekliflerimizi sunmaya, sıhhat otoritesi üzerinde baskı oluşturmaya devam edeceğiz.”
Sağlık Otoritesi Neden Rahatsız ?
Hatay Tabip Odası Başkanı Sevdar Yılmaz, kentte yaşadıkları meseleleri lisana getirdiklerinde sıhhat otoritesinin rahatsız olmasına reaksiyon gösterdi ve sıkıntıları Kayseri örneği üzerinden aktardı: “Resmi bilgilere nazaran Kayseri’de 103 saniyede 63’ü doktor 24 bin 147 insan ölmedi. 5 doktor hala kayıp değil. Kent nüfusu 141 bin 403 azalmadı. 89 bin 25 bina kullanılamaz hale gelmedi. 13 bin 517 bina yıkılmadı. 12 hastane fonksiyonsuz hale gelmedi. 56 ASM yıkılmadı. 217 konteynır kentte 177 bin insan yaşamıyor. Aile tabiplerinin maaşları yarı yarıya düşmedi. Hastanelerde çalışan tabiplerin ve sıhhat işçilerinin gelirleri öbür vilayetlere nazaran %30 azalmadı. Aile hekimliği takımları boş kalmadı. Mobbinge varacak seviyede kontroller yapılmadı. Doktorlar istifaya ve göçe zorlanmadı. Tıp fakülteleri hastanelerinin plastik cerrahi, göğüs cerrahisi, tıbbi onkoloji kısımları hoca ve asistan doktor yokluğundan kapanmadı. Yıkımlar yöntemine nazaran yapıldığı için halk, asbest içeren toz solumadı. Şebeke suyu içilemez hale gelmedi. Barınma sorunu ve rezerv alanlar için her hafta 2-3 aksiyon yapılmıyor. Beşerler zeytinleri korumak için aksiyon yapmak zorunda kalmadı. Her mahalleye beton santrali kurulmadığı için insan ve etraf sıhhati olumsuz etkilenmiyor. Velhasıl Kayseri’de etrafa, hayvana, zeytine, sıhhate ve beşere sahip çıkılıyor!”
Sağlık Sistemindeki Yıkım
SES Hatay Şube Eş Başkanı Nilgün Aşkar, hayatın her alanında en temel haklar için gayretlerin yürütüldüğü bir periyotta sarsıntının yarattığı meselelerden bahsetmek zorunda kaldıklarını tabir etti. Raporun, toplumu birbirine düşüren ve çaresizliğe iten acılara inat umudu da barındırdığının altını çizen Yeniocak, “Biz tüm imkansızlıklara karşın buradayız. Azimle, umutla, inatla hizmet sunmaya devam ediyoruz” biçiminde konuştu. Raporun sunumunu TTB Merkez Kurulu üyesi Ali Kanatlı yaptı. Olağan kaideler altında 18. Ay Raporunun düzgünleştirme çalışmalarını içermesi gerektiğini söyleyerek kelama başlayan Kanatlı, sıhhat sistemindeki yıkımı hem somut datalar hem de sıhhat işçilerinin transferleri eşliğinde paylaştı. Kamu otoritesinin TOKİ eliyle yürüttüğü projelere dikkat çeken Kanatlı; projelerde sıhhat kurumlarında gerektiği ölçüde yer ayrılmadığını, yer ayrıldığında ise açıkça ayrımcılık yapıldığını kaydetti.
Koruyucu sıhhat hizmetlerindeki durumu bebek-çocuk sıhhati, bayan sıhhati, yaşlı sıhhati, ruh sıhhati, personel sıhhati ve mülteci sıhhati başlıkları altında kısa kısa paylaşan Kanatlı; kelamlarının devamında ise ikinci ve üçüncü basamak sıhhat hizmetlerinde ve tıp eğitiminde yaşanan problemleri aktardı. Kanatlı; kontrolsüz-güvensiz enkaz kaldırma-taşıma, uygun olmayan moloz dökümü, toz yığınları, sayısı her geçen gün artan taşocakları ve beton santralleri örnekleri üzerinden de etraf sıhhatinin alenen yok sayıldığını kelamlarına ekledi.
Kanatlı, kelamlarını şöyle noktaladı: “Yaşanan bu kadar aksiliğe karşın demokratik güçlerinin yaşanan felaket anından bugüne kentin yine inşasına yönelik canlı uğraşının görünürlüğü umut vericidir. 17 Ağustos 1999’dan günden bugüne yaşanan afetlerde görünen ortak nokta, iktidarların hazırlıksızlığı, umursamazlığı ve böylesi felaketleri dahi kendi çıkarları için fırsat olarak kullanma isteklerinin önceliğidir. Toplum için baktığımızda ise ortak nokta, yaraları lakin birlikte ve örgütlü sarabileceğini, bunda en süratli ve örgütlü adımları da ilgili emek örgütlerinin sorumluluk alarak yaptığıdır. 17 Ağustos ve öncesi afetler, COVID-19 pandemisi, Şubat 2023 sarsıntıları ve muhtemel bundan sonraki afetlerde toplumsal sıhhat örgütlenmesinde sorumluluğumuzun şuuruyla TTB-SES Şubat 2023 Zelzeleleri 18. Ay Kıymetlendirme Raporu’nu paylaşıyoruz.”
Zeliha Aksaz Şahbaz da Kelam Aldı
TTB Afetlerde Sıhhat Hizmetleri İdaresi Akademisi ismine kelam alan Mehmet Zencir; raporun uzaktan teknisyenler tarafından değil direkt alandaki doktorların, tıp öğrencilerinin, sıhhat işçilerinin kolektif emeği ile hazırlandığını söyledi. Raporda da yer alan bebek vefat suratı ve önlenebilir erken vefatlar meselelerine özel olarak dikkat çeken Zencir, afet idaresinde demokrasinin değerinin her geçen gün daha da arttığını vurguladı. Afet idaresinde toplumun bilgisinin sürece yayılması ve hizmete yansımasının ehemmiyetine de atıf yapan Zencir, “Sağlık hizmetinin kamu eliyle, eşit, nitelikli, fiyatsız, bilimsel ve anadilinde sunulması çok değerli. Bu belleği inşa etmezsek, sonuçları çok ağır olacak” dedi. Basın toplantısını izleyen Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Sıhhat Bakanlığından Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Zeliha Aksaz Şahbaz da kısa bir kelam alarak, Sıhhatte Dönüşüm Programı’nın yarattığı yıkımın en acı sonuçlarının Şubat 2023 sarsıntılarında yaşandığını belirtti ve bundan sonra da tahlil teklifleri sunmayı sürdüreceklerini söz etti.
TTB-SES Şubat 2023 Zelzeleleri 18. Ay Raporu’nun tamamı için tıklayınız
SES-TTB rapor video
